Urlop w pierwszym roku pracy – na jakich zasadach przysługuje oraz jak obliczyć liczbę dni wolnych?

Niebawem rozpoczynasz nową pracę? Satysfakcji z otrzymania umowy na wymarzone stanowisko często towarzyszy wiele pytań i wątpliwości. To zupełnie normalne, bo niuansów związanych z prawem pracy jest wiele. Jedno z najczęściej zadawanych pytań dotyczy urlopu. Kiedy możesz się na niego zdecydować? Ile urlopu Ci przysługuje na nowym stanowisku? Odpowiedź w artykule.

Spis treści:

1. Jak naliczany jest urlop w pierwszym roku pracy?
2. Ile dni urlopu przysługuje w pierwszym roku?
3. Czy można skorzystać z urlopu wcześniej?
4. Urlop proporcjonalny a zmiana pracy – jak jest liczony?
5. Urlop a umowa zlecenie i umowa o dzieło – co musisz wiedzieć?

Jak naliczany jest urlop w pierwszym roku pracy?

Jeżeli planujesz urlop w pierwszym roku pracy u nowego pracodawcy i musisz wiedzieć, ile dni Ci przysługuje. Kwestia ta jest regulowana przez art. 153 Kodeksu pracy. Zgodnie z jego zapisami, pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy nabywa prawo do urlopu stopniowo – po przepracowaniu każdego pełnego miesiąca uzyskuje 1/12 pełnego wymiaru urlopu, który przysługiwałby mu po roku pracy.

Wyjaśniając na przykładzie – jeśli pracownik rozpoczął pracę 1 sierpnia, to po 31 sierpnia nabędzie prawo do 1,66 dnia urlopu, po 30 września kolejne 1,66 dnia, po 31 października kolejne – i tak do końca roku według tego schematu.

Istotne jest to, w jaki sposób liczy się pierwsze 12 miesięcy zatrudnienia. W tym przypadku na potrzeby wyliczania przysługujących dni wolnych przyjmuje się rok kalendarzowy (wedle powyższego schematu) do końca jego trwania. Warto pamiętać, że od 1 stycznia kolejnego roku nalicza się on na zasadach ogólnych – czyli w zależności od stażu pracy będzie to 20 lub 26 dni.

Dowiedz się więcej: Rekrutacje stałe – Zatrudnij skutecznie pracownika

Co do zasady, urlopu w wymiarze 1,66 dnia nie zaokrągla się w górę. Jeżeli jednak wyrazi on na to zgodę, powinna ona obowiązywać wszystkich pracowników (zgodnie z zasadą równego traktowania).

Co jednak w przypadku, gdy urlop w pierwszym roku zatrudnienia chcesz wziąć po zmianie pracodawcy? W takiej sytuacji nowy pracodawca kontynuuje powyższą zasadę naliczania.

Należy pamiętać, że schemat tych obliczeń pracy w pełnym wymiarze godzin – czyli etatu. Jeśli pracujesz na niepełny etat, wymiar urlopu jest przeliczany proporcjonalnie do jego wymiaru. Najczęściej pracę rozpoczyna się od 1. dnia miesiąca. Jednak zdarza się oczywiście również zatrudnienie np. od połowy miesiąca. Jak w takim przypadku naliczyć należny urlop? W takich sytuacjach pracodawcy najczęściej wykorzystują dodatkową proporcję liczby dni przepracowanych w danym miesiącu.

Sprawdź też: Umowa o pracę na zastępstwo – co musisz o niej wiedzieć jako pracownik?

Ile dni urlopu przysługuje w pierwszym roku?

Pracownikom, których staż pracy jest do 10 lat, przysługuje 20 dni urlopu w ciągu roku. Z kolei osoby, mające staż powyżej 10 lat, mogą liczyć na 26 dni wolnego.

Trzeba wspomnieć o tym, że do stażu pracy wliczają się również lata nauki. Zasadnicza szkoła zawodowa dodaje 3 lata do stażu pracy, a średnia szkoła zawodowa 5 lat. W przypadku szkoły średniej są to 4 lata, a szkoły policealnej 6 lat. Studia wyższe pozwalają doliczyć do stażu pracy aż 8 lat.

Warto dodać również, że okresy nauki nie sumują się – wlicza się tylko najwyższy poziom wykształcenia. Jeśli w trakcie nauki pracownik był zatrudniony, to do podstawy naliczania urlopu wybiera się okres korzystniejszy dla niego (albo pracy, albo nauki).

Jeśli w ciągu roku nastąpi zmiana pracy, to kwestia urlopu jest rozliczana przy wystawianiu świadectwa pracy. U nowego pracodawcy liczy się on od nowa.

Czy można skorzystać z urlopu wcześniej?

Możliwość skorzystania z urlopu w pierwszym miesiącu pracy należy ustalić z pracodawcą. Może on w geście dobrej woli może zgodzić się w wyjątkowych sytuacjach na takie rozwiązanie, jednak nie musi. Urlop bowiem nabywa się nowiem po przepracowaniu każdego miesiąca w wymiarze 1,66 dnia. Oznacza to, że w pierwszym miesiącu pracy nie przysługuje on „z góry”.

Jeżeli bardzo zależy Ci na dniach wolnych (np. z powodu niespodziewanego wydarzenia), alternatywnie możesz ubiegać się o urlop bezpłatny. Jednak i w tej kwestii musisz liczyć się na ewentualną odmowę ze strony pracodawcy.

Sprawdź też: Jak znaleźć pracę? Gdzie szukać pierwszego zatrudnienia?

Urlop proporcjonalny a zmiana pracy – jak jest liczony?

Urlop nabyty w poprzednim miejscu pracy nie przechodzi do nowej firmy. Jest rozliczany na zakończenie współpracy. Za niewykorzystane dni pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Pracodawca może również wysłać pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia, by wykorzystał zaległe wolne.

W nowej firmie przerwa urlopowa nalicza się od nowa – na zasadzie proporcjonalnego przyrostu do przepracowanych miesięcy.

Urlop a umowa zlecenie i umowa o dzieło – co musisz wiedzieć?

Przeglądając oferty pracy, zwróć uwagę na to, jaki rodzaj umowy jest oferowany. Od tego zależy bowiem kwestia urlopu. Zasady naliczania i udzielania go opisane powyżej dotyczą zatrudnienia na umowę o pracę. Jeśli masz umowę o dzieło lub umowę zlecenie, to otrzymanie tego rodzaju dni wolnych musisz ustalić indywidualnie ze zleceniodawcą.

W przypadku umów cywilnoprawnych ustawowe uprawnienia co do płatnych urlopów nie mają zastosowania. Co więcej, nie ma również regulacji dotyczących przerw w pracy. W obu przypadkach najlepiej jest więc ustalić te kwestie jeszcze przed podpisaniem zobowiązania.

Zupełnie inaczej sprawa ma się w przypadku osób samozatrudnionych. W tym przypadku przerwy od pracy nie są płatne.

Sprawdź też: Onboarding co to jest? Jak wygląda onboarding pracownika?

Urlop w pierwszym roku pracy – podsumowanie

Warto przypomnieć, że pracownik, który podejmuje pracę po raz pierwszy, nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego stopniowo – z każdym przepracowanym miesiącem uzyskuje 1/12 jego rocznego wymiaru. Jest on zależny od stażu pracy i wynosi 20 dni (dla osób będących aktywnych zawodowo przez okres poniżej 10 lat) lub 26 dni (dla osób z dłuższym stażem).

Trzeba również podkreślić, że w kontekście zarządzania urlopami outsourcing usług rekrutacyjnych odgrywa kluczową rolę. Dzięki takiemu rozwiązaniu firmy mogą zapewnić pracownikom szybki dostęp do informacji i eliminować potencjalne nieścisłości.