Jakie są formy zatrudnienia i czym się charakteryzują?

Spis treści:

1. Pracownicze i niepracownicze formy zatrudnienia
2. Umowa o pracę
3. B2B a umowa o pracę
4. Umowa zlecenie
5. Umowa o dzieło

Pracownicze i niepracownicze formy zatrudnienia

W Polsce dokładne regulacje dotyczące najpopularniejszej formy zatrudnienia pracowników znajdziemy w Ustawie Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 roku. Zgodnie z aktualnymi regulacjami prawnymi pracowniczą formą zatrudnienia jest np. umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony.

Jeśli chodzi o formy zatrudnienia pracownicze, Kodeks pracy wskazuje, że to rodzaje umów, w ramach których zawierane są formalne relacje na linii pracownik-pracodawca, czyli umowa o pracę. W tym przypadku pracownik i pracodawca mają określone prawa i obowiązki względem siebie.

Niepracownicze formy zatrudnienia to m.in. umowa zlecenie i umowa o dzieło, które są regulowane odrębnymi aktami prawnymi np. Ustawą Kodeks Cywilny. W tym przypadku określane są tylko stosunki cywilnoprawne pomiędzy osobami fizycznymi i prawnymi, a osoby wykonujące zadania pełnią rolę zleceniobiorcy.

Z punktu widzenia kosztów po stronie przedsiębiorstwa korzystniejsze są niepracownicze umowy, np. ze względu na niższe koszty dla przedsiębiorstwa związane z brakiem wysokich składek do ZUS na ubezpieczenia rentowe, a także brak płatnego urlopu oraz L4 płaconego przez pracodawcę. Można powiedzieć, że to elastyczne formy zatrudnienia, które dają większą swobodę pracy każdej ze stron. Jeśli w grę wchodzi bezpieczeństwo i stabilność współpracy – wtedy lepszym wyborem są pracownicze relacje (umowa o pracę)  regulowane przez Kodeks Pracy.

Umowa o pracę

Forma zatrudnienia w ramach umowy o pracę może mieć charakter stały na czas nieokreślony, a także tymczasowy na czas określony lub na okres próbny np. trzech miesięcy. Zatrudnienie pracowników na podstawie takiej formy zatrudnienia powoduje, że pracownik ma prawo do:

• płatnego urlopu,
• skorzystania ze zwolnienia lekarskiego L4 z prawem do wypłacenia świadczeń chorobowych,
• odstąpienia od umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
• minimalnego wynagrodzenia w kraju, które od stycznia 2024 roku wyniesie 4300 zł brutto.

Dodatkowo pracownik w ramach umowy o pracę ma zagwarantowane pełne składki ZUS i chorobowe, a także unormowany czas pracy – w tym przypadku pełen etat to 40 godzin tygodniowo. To korzystne rozwiązanie również dla pracujących kobiet. W przypadku zajścia w ciążę pracodawca nie może bezpodstawnie zwolnić ciężarnej.

B2B a umowa o pracę

Podstawową różnicą pomiędzy B2B a umową o pracę jest charakter formy zatrudnienia. W przypadku B2B nie można mówić o stosunku pracy tak jak w ramach umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony. 

Pamiętajmy, że umowa B2B nie może mieć cech charakterystycznych dla umowy o pracę, a także nie może być kontynuacją zatrudnienia z dotychczasowym pracodawcą. 

Tabela 1: Porównanie umowy B2B i umowy o pracę

Umowa B2B to wygodna forma współpracy pomiędzy podmiotami gospodarczymi. W tym przypadku możemy współpracować z różnymi firmami jednocześnie, bez ograniczeń czasowych. Do zalet B2B zaliczamy także możliwość optymalizacji podatkowej, skorzystania z ulg dla nowych firm oraz pełnej swobody pracy.

Umowa o pracę z pracodawcą jest wygodniejsza z punktu widzenia rozliczania podatków, składek ZUS oraz stabilności współpracy. Tutaj obowiązuje też prawo do urlopu oraz płatnego L4, co niestety w przypadku umowy B2B nie musi być respektowane przez zleceniodawcę.

Jeśli interesują Cię szczegółowe informacje na temat zewnętrznego zatrudnienia i chcesz poznać najkorzystniejsze formy zatrudnienia pracowników, wypełnij formularz dostępny na naszej stronie.

Zapoznając się z przewodnikiem Grafton po formach zatrudnienia zewnętrznego łatwiej podejmiesz decyzję o tym, w jaki sposób zatrudniać potencjalnych pracowników np. do biura lub sklepu.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie to elastyczna forma zatrudnienia, w ramach której pozostajemy z pracodawcą w stosunku zleceniodawca-zleceniobiorca. Taka forma zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej cechuje się:

• swobodą kształtowania treści umowy, ale zgodnie z regulacjami Kodeksu Cywilnego,
• brakiem ustalania dobowych i tygodniowych limitów czasu pracy,
• dowolnym wyborem terminów i miejsca wykonywania pracy,
• możliwością współpracy z ramach zastępstwa za głównego zleceniobiorcę.

Jeśli zatrudniamy własnego pracownika np. na umowę o pracę i dodatkowo podpisujemy umowę o dzieło, wtedy osoba zatrudniona ma pełne składki w ZUS. Podpisując umowę zlecenie, wypowiedzenie najczęściej ma skutek natychmiastowy, o ile nie zostały ustanowione inne ustalenia w podpisanej umowie cywilnoprawnej.

Uwaga! Od 1 lipca 2024 roku obowiązuje minimalna stawka godzinowa w wysokości 28,10 zł.

Dodatkowo w przypadku umowy zlecenie pracownik nie ma prawa do płatnego urlopu (jeśli pracodawca nie postanowi inaczej w umowie). Prawo do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego L4 pracownik nabywa dopiero po 90 dniach nieprzerwanie trwającej umowy zlecenie wraz z dobrowolnym opłacaniem składek chorobowych do ZUS.

Umowa o dzieło

Podpisanie umowy o dzieło ze zleceniodawcą to forma zatrudnienia regulowana przez Kodeks Cywilny. W tym przypadku pracownik nie ma prawa do płatnego urlopu, zwolnienia lekarskiego L4, a także nie są odprowadzane składki emerytalne i rentowe. Wypowiedzenie umowy o dzieło może odbywać się w trybie natychmiastowym – o ile zleceniodawca nie wskazał inaczej w podpisanej umowie.

Ważne! Umowa o dzieło nie daje prawa do korzystania z usług bezpłatnej opieki medycznej oraz nie uprawnia do otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych.

Podsumowując: każdy rodzaj zatrudnienia zarówno ten pracowniczy, jak i niepracowniczy jest regulowany w Polsce przez konkretne akty prawne. Dzięki temu zarówno pracodawca, jak i pracownik mają określone prawa oraz obowiązki. Niemniej jednak z punktu widzenia bezpieczeństwa zatrudnienia, najkorzystniejszą formą współpracy będzie umowa o pracę.